De ‘dalende werkeloosheid’ leugen door niet meetellen ZZP’ers

Het FD.nl meldt vandaag dat de werkloosheid in de eurozone in december gedaald is naar 10,4% van de beroepsbevolking, het laagste niveau sinds september 2011. Dat zou blijken uit de cijfers van Eurostat, het Europese statistisch bureau. Het resultaat is 0,1 procentpunt lager dan de maand ervoor. Maar hoe bepaalt Europa die cijfers en hoe staat het erg echt voor? Vallen de ZZP’ers bijvoorbeeld ook onder die beroepsbevolking?

Om te beginnen is het daarom belangrijk om de definitie van het begrip ‘beroepsbevolking’ erbij te pakken. Volgens het CBS is die definitie [citaat] Beroepsbevolking, Personen: die betaald werk hebben (werkzame beroepsbevolking), of die geen betaald werk hebben, recent naar betaald werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (werkloze beroepsbevolking). Even opletten nu, want daar zit hem de crux. In een ander document van het CBS wordt dat duidelijk [citaat] De bevolking van 15 tot 65 jaar (de potentiële beroepsbevolking) wordt daarbij ingedeeld in de werkzame beroepsbevolking (werkzaam twaalf uur of meer per week), de werkloze beroepsbevolking en de niet-beroepsbevolking. Personen in de werkzame beroepsbevolking worden op basis van de hoofdbaan verder verbijzonderd naar hun positie in deze baan waarbij een onderscheid naar werknemers en zelfstandigen wordt gemaakt. Zelfstandigen kunnen verder ingedeeld worden in zelfstandigen met een bedrijf en zelfstandigen zonder een bedrijf. 

Dus als ZZP’ers buiten de definitie van de beroepsbevolking vallen (en dus onder ‘zelfstandigen’) en het zou zo zijn dat deze groep groeit, dan betekent dat dus dat zij buiten de scope van de berekening van de ‘dalende werkeloosheid’ vallen. Ze zitten dan immers niet meer in de groep ‘beroepsbevolking’. Klinkt logisch toch? De vraag is of het zo is. Dus de vraag is of instanties als het CBS en Eurostat de ZZP’ers wel of niet meerekenen in hun percentage.

Laten we eens kijken naar het aantal ZZP’ers in bijvoorbeeld Nederland. Daarvoor is het wel noodzakelijk de definitie van het begrip ZZP’er te kennen. De exacte definitie van een ZZP’er is volgens het CBS: Zelfstandige zonder personeel (zzp), Een persoon die arbeid verricht voor eigen rekening of risico in een eigen bedrijf of praktijk (zelfstandig ondernemer), of als directeur-grootaandeelhouder (dga), of als overige zelfstandige (bijvoorbeeld in een zelfstandig uitgeoefend beroep), én die daarbij geen personeel in dienst heeft. En die groep is blijkbaar groeiende in Nederland. Het CBS meldt op 27 januari 2016 [citaat] Van de bijna 1,35 miljoen mensen die werken als zzp’er is voor zes op de tien het ondernemersinkomen het belangrijkst. Voor vier op de tien is een andere inkomstenbron, bijvoorbeeld loon of pensioen, belangrijker. Het mag dus waarschijnlijk worden geacht dat de 1,35 miljoen ZZP’ers in ons land niet onder de beroepsbevolking vallen en dus niet onder de calculatie van de werkeloosheid. Hetzelfde CBS liet in 2014 onderstaande grafiek zien. Eind 2013 zat het aantal ZZP’ers nog onder de 800 duizend. Nu zitten we dus op 1,35 miljoen. Dat betekent een toename van ruim 40% in 2 jaar tijd.

Als u enigszins kunt reken, kunt u dus begrijpen dat wanneer het aantal mensen dat werknemer is afneemt, de rekensom voor bepaling van het gemiddelde verandert. De mensen uit die groep zijn deels doorgeschoven richting die andere groep; de groep van de ZZP’ers. Dat dit van invloed is op de berekening van de werkeloosheid onder de beroepsbevolking hangt dus af van de hierboven behandelde vraag of instanties als het CBS en Eurostat de ZZP’ers wel of niet meenemen in de beroepsbevolking.

Maar er is nog iets van invloed op het rekensommetje. We weten dat de werkeloosheid in landen afgemeten wordt aan de inschrijvingen bij instanties als het UWV. Dat zal voor de rest van Europa niet veel anders zijn. ZZP’ers schrijven zich echter uit als werkzoekende en schrijven zich in bij de Kamer van Koophandel. Vanaf het moment dat zij zich inschrijven zijn ze dus niet meer geregistreerd als werkzoekende en als ze een keer thuis op de bank zitten staan ze ook niet aangemeld bij het UWV. Ze wachten dan simpelweg op de “volgende klus” en ontvangen geen WW. Anders gezegd: als je als ZZP’er thuis zit, val je niet onder het kopje ‘werkeloosheid’.

Dus het groeiend aantal ZZP’ers in ons land zorgt ervoor dat de officiële werkeloosheidscijfers enorm meevallen. Als zo in geheel Europa gekeken wordt naar de beroepsbevolking, kun je dus met een gerust hart stellen dat de werkeloosheid dan misschien op papier wel gedaald is, maar dat in de praktijk simpelweg niet gekeken is naar het aantal zelfstandigen dat thuis op de bank zonder werk zit. Heeft u het trucje door? Er zitten dus mogelijk in potentie enorm veel mensen thuis, maar doordat ze niet in de berekening zijn verwerkt, lijkt het beeld veel rooskleuriger.

Dat ZZP’ers buiten de boot vallen voor WW als ze even geen klus hebben, was natuurlijk een gunstig effect voor de overheid, toen ze het concept ‘Zelfstandige Zonder Personeel‘ lanceerde. Was dat niet een fantastisch plan; mensen stimuleren zelfstandig te gaan worden? Zo bespaar je het UWV waarschijnlijk miljarden en kun je deze mensen ook nog eens buiten de officiële werkeloosheidscijfers houden. Eigenlijk zijn ZZP’ers gewoon zwaar de pineut als ze even zonder werk zitten.

Bron linkvermeldingen: fd.nl, cbs.nl, cbs.nl, cbs.nl